Meşhur YouTube videosu Annoying Orange‘ı zamanında görenler (bir daha unutması da zor olduğundan) hatırlayacak, Lynch‘in bu 17 dakikalık kısa filmini izlemeye başladığında belki aynı çağrışımı yaşayacaktır. O zamanlar (yaklaşık 11 sene önce) için oldukça değişik ve yenilikçi sayılabilecek bir teknikle portakalın içine bir ağız yerleştirilmiş ve seslendirilerek serisi yapılmıştı.
Filmde de bu efektlerden sorumlu, yine David Lynch yapımı olan Inland Empire’ın sanat departmanında, Twin Peaks’in devam dizisinde görsel efekt ve kurgu departmanında yer almış isim Noriko Miyakawa olarak gözüküyor. Efektlerin sırıtmasının bilerek mi tercih edildiğini merak ettiğim bir film oldu.
Lynch’in aslında 2016’da çektiği ve 2018’de de dünyayı dolaşan filminde dedektif koltuğundaki yönetmen, bu şekilde seslendirilen cinayet zanlısı bir maymunu (Jack Cruz) sorguluyor. Yönetmen 2014’te Jack adında bir maymunla bir film yapacağından bahsettiğinde aslında ipucunu da vermişti ve ilk ABD gösterimini de 2018’de NYC Festival of Disruption’da yaptı. Filmin ne anlattığı ve nasıl bir alt metinli proje olduğu konusunda hiçbir fikrim yok. Genel olarak da böyle bir etki yaratmış izleyenlerde.
Hatta belirli özlü sözleri kullanmak için bile çekilmiş olabilir gibi bir düşünce beliriyor zihninizde (”It takes two to tango’‘ gibi mesela). Tam bir David Lynch zihnine uygun, Eraserhead kazanında kaynamış bir whodunnit (kimyaptı) projesi. Sonrasında öğreniyoruz ki film yönetmenin The Air is Fire sergisi kapsamında 2017’de Fondation Cartier pour l’Art Contemporain Paris’te gösterilmiş.
Tüm bunların dışında, ortada cinayet zanlısı bir maymun olduğundan ve kimi nasıl öldürdüğü sorgulandığından dolayı akıllara 2001’de yaşanan Monkey-man of Delhi (Yeni Delhi’nin Maymun Adamı) kitle histeri örneği de geliyor. David Lynch’in bu olaydan etkilenmiş olma ihtimali var mıdır acaba?
Zanlı Jack’i çaktırmadan sorguya çeken Lynch, Jack ve aşkı Toototabon üzerinden acaba Isabella Rossellini‘yi mi andı diye düşünmedim de değil. Üstelik son sahnede çalan True Love’s Flame’i de yönetmen (Dean Durley ile birlikte) seslendiriyor.
Yine de ”tavsiye eder misin yani sonuç nedir?” derseniz, izlemezseniz bir şey kaybetmezsiniz diyebileceğim bir yapım. Yönetmenin daha ilginç ve beyin yakan filmleri için: Six Men Getting Sick, The Alphabet, The Grandmother, Rabbits, The 3 Rs gibi yapımlarına da bakabilirsiniz.
Paul Thomas Anderson‘ın Anima‘sı, Jonathan Glazer’ın The Fall‘u, David Lynch’in What Did Jack Do?’su derken, haber vermeden kısa filmleri salmak yeni trend oldu diyebilir miyiz?