Geçmişten Günümüze Cannes Film Festivali
İçindekiler
‣Cannes Film Festivali nedir?
‣Cannes Film Festivali nerede?
‣1939 ve Cannes Film Festivali’nin doğuşu
‣Kargaşanın ortasında festival
‣1946’da ikinci ilk Cannes Film Festivali
‣50’ler: Soğuk Savaş’ta festival yılları
‣İlk skandal ve Brigitte Bardot’nun keşfi
‣60’lar: Festival ve Film Marketi (Marche du Film)
‣70’ler: 1968 Mayıs’ından sonra yeni bir başlangıç ve Directors’ Fortnight
‣90’lı yıllar: keşifler festivali ve ABD Sineması
‣2000’li yıllar ve günümüz
‣Altın Palmiye Alan Filmler (2018-1939)
‣2018-2000 arası altın palmiye alan filmler
‣2000-1985 arası altın palmiye alan filmler
‣1985-1970 arası altın palmiye alan filmler
‣1970-1955 arası altın palmiye alan filmler
‣1955-1939 arası altın palmiye alan filmler
‣Cannes Film Festivali’ne katılıp ödül alan Türkler
‣Cannes Film Festivali başvuru
‣Cannes Film Festivali 2019
Cannes Film Festivali nedir?
Cannes Film Festivali, le Festival international du film de Cannes veya kısaca le Festival de Cannes, 1946’dan günümüze, her yıl Mayıs ayında Fransa’nın Cannes kentinde düzenlenen ve Avrupa Sineması’nın vitrini haline gelen en önemli film festivallerinden biridir.
Cannes Film Festivali nerede?
Cannes, Fransız Rivierası‘nda bulunan bir şehirdir. Alpes-Maritimes bölümünde bulunan bir topluluktur ve her sene Cannes Film Festivali, Midem ve Cannes Lions Uluslararası Yaratıcılık Festivali’ne ev sahipliği yapar. Şehrin nüfusu festival zamanı dışında ortalama 73.000 iken festival zamanı 180-200 binlere kadar yükselir.
Fransa’nın zarif bir kasabası ve Côte d’Azur‘un yıldızı olan Cannes’nın, ana cazibe merkezi, Akdeniz’in kumlu plajlarının yanında uzanan palmiye ağaçları ile La Croisette bulvarıdır.
Bölge villalar ve lüks apartman blokları, butikler ve restoranlar ile jet sosyetenin takıldığı InterContinental Carlton Cannes, the Martinez ve Majestic Barriere gibi otellerle doludur. Palais des Festivals yakınındaki kaldırım kafeleri, bu büyüleyici dünyayı oturup izlemek için biçilmiş kaftanlardır.
1939 ve Cannes Film Festivali’nin doğuşu
Her şey 1938’de Venedik‘te başladı. Hitler ve Mussolini’nin baskısı altında, Mostra‘daki (Mostra Internazionale d’Arte Cinematografica della Biennale di Venezia aka Venedik Film Festivali) jüri üyeleri, resmi sonuçları bir Nazi propaganda belgeseli lehine ilan etmeden birkaç saat önce ödül kazananları değiştirdi.
Bu olaylardan şok olan Fransız diplomat ve tarihçi Philippe Erlanger, baskı ve kısıtlama olmaksızın ücretsiz bir festival düzenlemeyi düşünmeye çoktan başlamıştı. Bu fikir, o sırada Fransız Eğitim Bakanı Jean Zay’dan onay aldığı zaman resmileşti. Uluslararası Film Festivali, 1 Eylül 1939’da Venedik Film Festivali ile aynı zamanda Cannes’da başladı.
Kargaşanın ortasında festival
1939’daki ilk festivalin 1 – 20 Eylül 1939’da belediye gazinosunun oditoryumunda yapılması gerekiyordu. İlk festival müdavimleri Ağustos’ta geldi ve görkemli partilere katıldı. Ressam Jean-Gabriel Domergue, bu ilk festival için resmi afiş hazırladı. Ancak gittikçe daha tehlikeli hale gelen savaş bulutlarıyla birlikte kaçtılar. 1 Eylül’de Alman birlikleri Polonya’yı işgal etti.
Festival 10 gün ertelendi, ancak durum daha da kötüye gitti. 3 Eylül’de savaş ilan edildi ve festivalin devam etmesini imkansız kılan genel seferberlik ilan edildi. Almanya & Amerikalı William Dieterle’nin Quasimodo‘sunun özel olarak tek bir gösterimi yapıldı.
1946’da ikinci ilk Cannes Film Festivali
1945 Temmuz’unda, savaştan harap olan bir Fransa’da, ilk, iptal edilen girişimin kökeninde olan Philippe Erlanger, fikri Fransız sinematografisinin yeni direktörüne tekrar iletti. Ancak Fransız Devleti ve Cannes Belediyesi artık böyle bir masrafı karşılayamıyordu. Bu ilk festivali mümkün kılan halka açık bir abonelik yoluyla gerekli fonlar sağlandı.
Eylül 1946’da, şenlikli bir atmosferde ve bir dizi teknik soruna rağmen, bu ilk festival, Cannes ve festivalini tüm film yapımcı ülkeler için yer haline getiren uzun bir altın çağ başlattı.
50’ler: Soğuk Savaş’ta festival yılları
Savaş sona ermişti ve işbirliği ve yenilenen değişim zamanıydı. Birçok uluslararası sinematografik etkinlik düzenlendi ve bir süre boyunca film yapımcıları, organizatörleri rahatsız etmemek için tüm bu yarışmalarda yer aldı. Ancak, çok hızlı bir şekilde, durum kötüleşti ve tüm bu festivaller arasında, Cannes Film Festivali kendisine bir isim yapmak zorunda kaldı. Bu on yıl boyunca Uluslararası Film Festivali başladı ve yüzlerce gazeteci ve ünlü katıldı.
Savaş sonrası uluslararası uyum, yeni bir kriz durumuna yol açtı. Doğu ve Batı, hemen hemen her şey konusunda çelişki içindeydi ve aynı zamanda Cannes Film Festivali gibi uluslararası olayların hayatta kalması tehdidinde ortaya çıktı. Amerikalılar, maddi yardımları sayesinde, özellikle Doğu Blok‘u başta olmak üzere diğer ülkelerin beğenisine göre olmayan özel muamele gördüler.
Seçimlerde seçme probleminden kaçınmak için, bir makale filmlerin belirli koşullar altında çekilmesine izin verdi. Ancak işleri düzeltmek için tasarlanan bu önlem, hızla başka bir bölücü sorun haline geldi. 1956’da sansürü ortadan kaldırma kararı alındı ve Cannes Film Festivali için yeni bir çağ başlandı.
İlk skandal ve Brigitte Bardot’nun keşfi
1954’te ilk skandallar, Lérin Adaları’ndaki bir piknikte Robert Mitchum ile üstsüz fotoğraflanan genç İngiliz aktris Simone Silva‘nın ilişkisi ile patlak verdi. Tüm yabancı temsilciler Cannes’in geleneklerine uyuyordu: filmleri izledikten sonra, özgünlükleri bakımından birbirlerini dışa vurmaya çalışan partilere katıldılar. Unifrance Film‘in düzenlediği partiler özellikle herkesin hatıralarına damgasını vurdu. Hızla bir rol model olan Brigitte Bardot, Cannes fenomenini de güçlendirerek Cannes’da keşfedildi. Seçilen filmler, eşsiz bir ticari başarı ile buluştu.
60’lar: Festival ve Film Marketi (Marche du Film)
1959’da, André Malraux, Robert Favre Le Bret (Festivalin Genel Delegesi) ile anlaşarak, Film Marketi’ni resmileştirdi. Bu pazar, film endüstrisinin geliştirilmesindeki rolünü öne sürerek Palais’e taşındı. Uluslararası Film Pazarı her yıl büyüdü ve bugün dünya çapında film endüstrisindeki en büyük etkinlik haline geldi.
Fakat bu pazar herkesi mutlu etmedi, özellikle de film eleştirmenlerini. 1961’de, Fransız Sineması Eleştirmenleri Sendikası ile birlikte Fransız Cátique du Cinéma Derneği kuruldu. Bu organizasyon sayesinde, Uluslararası Eleştirmenler Haftası (The International Critics’ Week) doğdu ve doğrudan Festival organizasyonuna dahil edildi, ancak Palais dışında tutuldu.
1968’de Fransa derin bir toplumsal sıkıntı ile çalkalandı. Gösteriler Paris ve çevresinde başladı ve polisle çatışmalar daha yoğunlaştı. Ülkeyi sular altında tutan şok dalgalarına rağmen, Cannes Film Festivali 11 Mayıs’ta başladı ve 25 Mayıs’a kadar devam etmesi bekleniyordu. Ünlü Gone with the Wind‘in çok beklenen restore edilmiş bir versiyonunun gösterilmesi planlandı. Ertesi günlerde Eddie Barclay’ın muhteşem partileri, ulusal krizin ortasında biraz gamsızlık olarak nitelendirildi. 18 Mayıs’ta Cannes tam festival modundaydı ve ayrıca toplantı ve tartışmaların merkezi haline geldi. Yönetmenler ve yapımcılar Festival’in kapatılmasını istedi. Müzakereler ve olaylardan sonra, 19 Mayıs 1968 günü öğlen saatlerinde yola çıktılar. Palais hemen boşaltıldı.
70’ler: 1968 Mayıs’ından sonra yeni bir başlangıç ve Directors’ Fortnight
Yönetmenlerin On Beş Günü (La Quinzaine des Réalisateurs), 1969 yılında, Mayıs 1968’in fikirlerine uygun eserler sunmak, ideolojik kısıtlamaları ortadan kaldırmak ve dünya sinemasını temsil etmek üzere yeni işleri sunma ihtiyacını karşılamak için Festival’in yanında başladı. Fortnight, Festival için büyük bir evrim demekti ve yeni yönetmenlere çalışmalarını duyurma fırsatı verdi. Bu yeni değişiklik ile seyirciler 1970’lerde 4.000 izleyiciyken, 1990’da 72.000’e yükseldi.
90’lı yıllar: keşifler festivali ve ABD Sineması
1993’te, ilk kez, sinematografik çok kültürlülük, iki Palmes d’Or ile hayat buldu ve bir kadın yönetmen (Piyano’nun yönetmeni Jane Campion) ödül aldı. Aynı yıl, dünyanın dört bir yanından temsilcilere ödüller verildi: Afrika, Asya, Latin Amerika ve Doğu Avrupa ülkeleri. O yıl, Festival 20.000’i geçen katılımcı sayısını da etkiledi.
Amerikan bağımsız sineması da bu yıllarda Palme d’Or alarak, Joel ve Ethan Coen’in Barton Fink‘i, Quentin Tarantino’nun Pulp Fiction‘ı gibi yapımlarla kendinden söz ettirdi.
2000’li yıllar ve günümüz
Netflix gibi sinemanın artık elimizdeki ekrana bir tık kadar yakın olduğu platformlardan dolayı Cannes da son birkaç senedir etkilenmiş durumda.
Festivalin 70. yılında Netflix yapımı The Meyerovitz Stories ve Okja, Therry Fremaux tarafından festivale davet edildi ama her iki filmin de gösterime girmeyeceği, sadece Netflix’te gösterileceği duyuruldu. Bu olaylardan sonra festivale davet edilecek filmlerin, vizyona girmeleri koşulu getirildi 🙂 Bundan sonrası için Netflix filmlerinin festivallerde ne gibi şeylerle karşılaşacağını merakla bekliyoruz.
Cannes Film Festivali Ödülleri
Cannes Film Festivali ödül kategorileri aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:
Resmi Seçki – festivalin ana etkinliği
Yarışma – Altın Palmiye için yarışan yirmi filmden oluşur. Bu filmler Théâtre Lumière’de gösterilir.
Un Certain Regard – Farklı kültürlerden gelen, farklı ve orijinal yirmi filmlik bir seçkidir. Bu filmler Salle Debussy’de gösterilir.
Yarışma dışı – Bu seçkideki filmler de Théâtre Lumière’de gösterilir ancak büyük ödül için yarışmazlar.
Özel gösterimler
Cinéfondation – Dünyadaki çeşitli film okullarından kısa veya orta metrajlı on beş filmi içeren bu seçkinin gösterimi Salle Buñuel’de yapılır.
Kısa Film – Yaklaşık on filmden oluşan bu seçkide filmler kısa film alanındaki Altın Palmiye için yarışırlar
Queer Palm – Cannes Film Festivali’ne giren LGBT ile ilgili seçilmiş filmler için bağımsız olarak desteklenen bir ödül. Ödül, 2010 yılında gazeteci Franck Finance-Madureira tarafından kuruldu.
Paralel Bölümler – Yarışma dışı bu bölümlerde sinemanın çeşitli yönlerinin keşfedilmesi amaçlanmaktadır
Cannes Klasikleri
Dünyanın Sineması (Fransızca: Tous les Cinémas du Monde)
Altın Kamera (Fransızca: Caméra d’Or)
Sahil Sineması (Fransızca: Cinéma de la Plage)
Diğer Bölümler – Cannes Film Festivali süresince diğer kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen etkinliklerdir
Yönetmenlerin 15 Günü
Eleştirmenler Haftası
Etkinlikler
Film Pazarı (Fransızca: Marché du Film) – Dünyanın en yoğun film pazarıdır
Altın Palmiye Alan Filmler (1939-2018)
1- Shoplifters (2018)
2- The Square (2017)
3- I Daniel Blake (2016)
4- Dheepan (2015)
5- Kış Uykusu (2014)
6- Blue Is the Warmest Color (2013)
7- Amour (2012)
8- The Tree of Life (2011)
9- Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (2010)
10- The White Ribbon (2009)
11- The Class (2008)
12- 4 Months 3 Weeks and 2 Days (2007)
13- The Wind that Shakes the Barley (2006)
14- L’enfant (2005)
15- Fahrenheit 9/11 (2004)
16- Elephant (2003)
17- The Pianist (2002)
18- The Son’s Room (2001)
19- Dancer in the Dark (2000)
20- Rosetta (1999)
21- Eternity and a Day (1998)
22- Taste of Cherry (1997)
23- The Eel (1997)
24- Secrets & Lies (1996)
25- Underground (1995)
26- Pulp Fiction (1994)
27- The Piano (1993)
28- Farewell My Concubine (1993)
29- The Best Intentions (1992)
30- Barton Fink (1991)
31- Wild at Heart (1990)
32- Sex Lies and Videotape (1989)
33- Pelle the Conqueror (1987)
34- Under the Sun of Satan (1987)
35- The Mission (1986)
36- When Father Was Away on Business (1985)
37- Paris Texas (1984)
38- The Ballad of Narayama (1983)
39- Yol (1982)
40- Missing (1982)
41- Man of Iron (1981)
42- Kagemusha (1980)
43- All That Jazz (1979)
44- Apocalypse Now (1979)
45- The Tin Drum (1979)
46- The Tree of Wooden Clogs (1978)
47- Padre Padrone (1977)
48- Taxi Driver (1976)
49- Chronicle of the Years of Fire (1975)
50- The Conversation (1974)
51- The Hireling (1973)
52- Scarecrow (1973)
53- The Mattei Affair (1972)
54- Lulu the Tool (1971)
55- The Go-Between (1971)
56- MASH (1970)
57- If…. (1968)
58- Blow-Up (1966)
59- A Man and a Woman (1966)
60- The Birds the Bees and the Italians (1966)
61- The Knack… and How to Get It (1965)
62- The Umbrellas of Cherbourg (1964)
63- The Leopard (1963)
64- The Given Word (1962)
65- Viridiana (1961)
66- The Long Absence (1961)
67- La Dolce Vita (1960)
68- Black Orpheus (1959)
69- The Cranes Are Flying (1957)
70- Friendly Persuasion (1956)
71- The Silent World (1956)
72- Marty (1955)
73- Gate of Hell (1953)
74- The Wages of Fear (1953)
75- Two Cents Worth of Hope (1952)
76- Othello (1951)
77- Miss Julie (1951)
78- Miracle in Milan (1951)
79- The Third Man (1949)
80- Iris and the Lieutenant (1946)
81- Men Without Wings (1946)
82- Neecha Nagar (1946)
83- Pastoral Symphony (1946)
84- Red Meadows (1945)
85- Brief Encounter (1945)
86- The Lost Weekend (1945)
87- Rome Open City (1945)
88- The Last Chance (1945)
89- The Turning Point (1945)
90- María Candelaria (Xochimilco) (1944)
91- Union Pacific (1939)
Bu kadar Altın Palmiye ödüllü filmin arasında Altın Palmiye alan Türk filmlerini de merak ediyorsunuz tabii. Tüm listeye bakabildiyseniz zaten cevap belli. Cannes Film Festivali tarihinde uzun metrajları ile Altın Palmiye alan Türk filmleri: 1982 yılında Yol (Yılmaz Güney) ve 2014 yılında ise Kış Uykusu (Nuri Bilge Ceylan) filmleri olarak tarihe geçmiştir.
Cannes film festivaline katılıp ödül alan Türkler
Hem Cannes film festivaline katılan hem de ödül alan Türklerden bahsedecek olursak:
- 1982’de Yılmaz Güney, Yol filmiyle Altın Palmiye ödülünü alan ilk Türk olmuştur
- 2003’te Nuri Bilge Ceylan’ın Uzak filmindeki performansları ile Muzaffer Özdemir
ve Emin Toprak en iyi erkek oyuncu ödülünü almıştır. Nuri Bilge Ceylan da aynı filmle Grand Prize of the Jury ve Foreign Cineaste of the Year ödüllerini almıştır - 2007’de Fatih Akın, Yaşamın Kıyısında ile Cannes Film Festivali En İyi Senaryo Ödülü’nü almıştır
- 2008’de Nuri Bilge Ceylan, Üç Maymun ile en iyi yönetmen ödülünü kazanmıştır
- 2011’de yine Nuri Bilge Ceylan, Bir Zamanlar Anadolu’da ile Grand Prize of the Jury almıştır
- 2012’de Rezan Yeşilbaş, Sessiz adlı kısa filmi ile Altın Palmiye almıştır
- 2014’te yine Nuri Bilge Ceylan, bu sefer Kış Uykusu filmi ile Altın Palmiye almıştır
- 2016’da Mehmet Can Mertoğlu, Albüm filmi ile Cannes Film Festivali Eleştirmenler Haftası’nda En Yenilikçi Yönetmen Ödülü’nü almıştır
Cannes Film Festivali başvuru
Festivale başvuruyu kendi sayfaları üzerinden direkt online olarak yapabiliyorsunuz. Şubat başında bu süreç başlıyor ve Mart’a, Nisan’a kadar devam ediyor.
Bu sene 14-25 Mayıs 2019 tarihlerinde gerçekleşecek olan 72. Cannes Film Festivali’ne oBiçimSinema da basın olarak katılıyor 🙂 İlk kez buradan duyurmuş olalım. Orada olacaklarla görüşmek üzere!
Cannes Film Festivali 2019
Bu sene 14-25 Mayıs 2019 tarihlerinde gerçekleşecek olan 72. Cannes Film Festivali’nin jüri başkanı Alejandro Gonzalez Iñárritu olarak açıklandı. Cannes 2019 programına da yine aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz:
Cannes 2019 Jüri Başkanı: Alejandro Gonzalez Iñárritu ve Film Kariyeri
72. Cannes Film Festivali Programı Belli Oldu! [Güncellendi]
Kaynaklar
- https://www.festival-cannes.com/en/mediatheque/
- https://www.festival-cannes.com/en/infos-communiques/info/articles/accreditations-are-open-for-cannes-2019
- https://www.festival-cannes.com/en/69-editions/retrospective/
- https://www.festival-cannes.com/en/infos-communiques/info/articles/1939-war-prevents-the-festival-from-taking-place
- https://www.festival-cannes.com/en/infos-communiques/info/articles/birth-of-a-festival
- https://www.festival-cannes.com/en/69-editions/palme/a-brief-history-of-the-palme-d-or
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Cannes_Film_Festivali
- http://time.com/3843724/first-cannes-history/